PZT Echo 124Z

PZT Echo 124Z - widok z przodu PZT Echo 124Z - widok  z tyłu na ściankę
Odbiornik PZT Echo 124Z - widok z przodu Odbiornik PZT Echo 124Z - widok z tyłu na ściankę
PZT Echo 124Z - widok  z tyłu na chassis PZT Echo 124Z - widok chassis z przodu
Odbiornik PZT Echo 124Z - widok z tyłu na chassis Odbiornik PZT Echo 124Z - widok chassis z przodu
PZT Echo 124Z - widok chassis z tyłu
Odbiornik PZT Echo 124Z - widok chassis z tyłu

Opis odbiornika

Echo 124Z to prosty odbiornik produkowany przez Polskie Zakłady Tele-i-Radiotechniczne od roku 1935. Odbiornik wykorzystywał to samo chassis co model 121Z. Jest to bardzo prosty dwulampowy, jednoobwodowy odbiornik pracujący na falach średnich i długich. Skrzynka odbiornika jest wykonana w układzie pionowym. Po prawej stronie przedniej ścianki, w środku jej wysokości umieszczona jest skala, powyżej głośnik. Skala otoczona jest bakelitową ramką, materiał głośnika podzielony jest drewnianymi pionowymi szczebelkami na trzy pionowe pasy o różnej wysokości. Bezpośrednio pod skalą znajduje się pokrętło strojenia, poniżej poziomy przełącznik suwakowy - zmiana zakresów. Na tej samej wysokości co suwak zmiany zakresów na lewo od niego umieszczona jest gałka reakcji, a jeszcze dalej w lewo wyłącznik sieciowy.

O prostocie konstrukcji odbiornika świadczy również konstrukcja skali - Jest to celuloidowa tarcza z oznaczeniami stacji i podziałką dziesiętną (bez długości fal). Rolę wskazówki pełni cienki pionowy szczebelek będący elementem bakelitowej ramki skali. Analogicznie prosta jest konstrukcja elektryczna odbiornika. W układzie wykorzystane są dwie lampy - E424N Philipsa lub AG495 Tungsrama i B443 Philipsa lub PP415 Tungsrama, oraz trzecia lampa prostownicza typu 1802 Philipsa lub V430 Tungsrama, Lampy te, w szczególności B443 i 1802 pochodzą jeszcze z lat 20-tych i w roku 1935 były już mocno przestarzałe (a co za tym idzie - tanie). Również głośnik był konstrukcją przestarzałą w tych latach - był to głośnik wysokoomowy, z przetwornikiem w kształcie elektromagnesu, pracujący ze składową stałą prądu - o analogicznej konstrukcji jak w popularnych 'hitlerkach' VE301 i DKE38.

Elektrycznie odbiornik jest prostym jednoobwodowym układem reakcyjnym. Sygnał z anteny przechodzi przez eliminator i jest sprzężony z lampą indukcyjnie - podawany jest na jeden z odczepów cewki wejściowej fal długich lub średnich, w zależności od pozycji przełącznika czułości. Kondensator eliminatora jest wbudowany w odbiornik i dostępny do regulacji z tyłu radia, natomiast cewkę eliminatora wstawia się w odpowiednie gniazdo widoczne na zdjęciu, wybierając ją w zależności od stacji która ma być tłumiona. Cewki siatkowe dla obu zakresów są połączone szeregowo, przy odbiorze fal średnich (nazywanych w tym odbiorniku krótkimi, jako opozycja do fal długich) cewka długofalowa jest zwierana. Reakcja jest indukcyjna, regulowana pojemnościowo, za pomocą zmiennego kondensatora różnicowego. Taki układ oznacza, że pojemność pomiędzy anodą lampy pracującej w stopniu detektora reakcyjnego a ziemią jest stała, niezależna od nastawienia reakcji i ma za zadanie zmniejszyć wpływ reakcji na odstrajanie obwodu wejściowego przy regulacji reakcji. W detektorze reakcyjnym wykorzystana jest trioda E424N lub AG495, dodatkowo do jej siatki dołączone jest wejście gramofonowe

Sygnał m.cz. z anody lampy detektorowej podawany jest na siatkę lampy końcowej - pentody głośnikowej typu B443 lub PP415. Do sprzężenia służy transformator m.cz. podnoszący napięcie, co pozwala na zwiększenie czułości radia, pomimo niewielkiego wzmocnienia detektora zbudowanego na triodzie. Lampa głośnikowa pracuje w klasycznym układzie w klasie A, z ogólnymi minusem. nietypowym elementem wzmacniacza jest głośnik. Jest to mianowicie głośnik wysokoomowy włączany bezpośrednio w obwód anodowy lampy, bez transformatora. Przepływa przez niego również składowa stała, wspomagając siłę pola magnetycznego magnesu stałego głośnika - oznacza to, że kierunek włączania głośnika nie jest obojętny!

Zasilanie odbiornika jest również bardzo uproszczone. Napięcie sieciowe jest transformowane przez transformator z odczepami umożliwiającym przyłączenie odbiornika do sieci o różnym napięciu. Uzwojenie anodowe jets pojedyńcze, wykorzystywany jest prostownik jednopołówkowy na diodzie typu 1802 lub V430. Dioda jest włączona w nietypowy sposób - nie od strony dodatnich napięć, ale od strony masy (umożliwia to wykorzystanie odczepu na uzwojeniu anodowym do żarzenia lampy prostowniczej - oszczędza się jedno uzwojenie). Ujemny koniec prostownika dołączony jest do masy przez opornik wytwarzający napięcie polaryzacji siatki lampy głośnikowej. Wyprostowane napięcie sieciowe filtrowane jest w filtrze RC, z tym, że nie są używane kondensatory elektrolityczne, ale jeden duży kondensator blokowy (widoczny na zdjęciu - to to duże metalowe pudełko na chassis) - kolejny element konstrukcyjny typowy dla odbiorników z początku lat 30-tych, świadczący o bardzo uproszczonej konstrukcji odbiornika.

Schemat odbiornika

Powrót